Herkes bir şeyleri bedavaya almak ister ama bedavaya almanın ne demek olduğunu pek de sorgulamaz. “Eğer bir şeye para ödemiyorsanız, ürün sizsinizdir”. Bu, şimdiye kadar duyduğum en iyi pazarlama endüstrisi ifadelerinden biri. Bunu ilk duyduğumdan beri rutin olarak kullanıyorum çünkü pazarlamanın ne yaptığını mükemmel bir şekilde anlatıyor. Tabii ki, gerçek bir müşteriye (diğer adıyla ürün) söyleyebileceğimiz türden bir şey değil. Ancak bu, iş modelimizin mükemmel bir özeti.
Hepimiz sosyal medyayı ve interneti sık sık kullanıyoruz. Bu durumda sistem bizim bilgilerimizi en değerli varlık olarak görüyor. Bu sebeple bizi her zaman izliyor, takip ediyor ve manipüle ediyor. Bir web sitesi zamanını ve kaynaklarını, karşılığında hiçbir şey istemeden size içerik sunmak için harcıyorsa, muhtemelen para kazanmak için sizinle ilgili bilgileri başkalarına satıyor veya kullanıyor demektir.
Örneğin Facebook‘u ele alalım.
Sitenin kullanımı ücretsizdir. Şirket, siteyi geliştirmek ve çalışır durumda tutmak için milyonlarca dolar harcadı. Ancak, biz kullanıcılardan tek bir kuruş bile almadı. İlginç değil mi? Yoksa Facebook hayrına çalışmayı mı tercih etti? Elbette hayır. Facebook, kişisel bilgilerinizi reklamcılara sunarak ve reklam verenlerin reklamlarla belirli kullanıcıları hedeflemesine izin vererek para kazanmaktadır. Bu nedenle, aslında Facebook sizin değil, siz Facebook’un ürünü olmuş olursunuz.
Facebook verilerimizi mi satıyor?
Facebook, dünyanın en büyük kişisel veri ağına sahip iki şirketinden biridir. Bu nedenle kişisel bilgileri üçüncü şahıslara satmayı tercih etmez. Çünkü kullanıcılarına ilişkin bilgi hazinelerini kendilerine saklamaları daha karlıdır. Doğrudan reklamverenlerle çalışırlar ve reklamları hedeflemek için bilgilerinizi kullanırlar. Yine de bilgilerinizi üçüncü taraflara satan şirketler vardır. Bu şirketler, sizinle ilgili bilgileri bu bilgiler ile ilgilenen şirketlerden para kazanmak için kullanır. Farkında olmasanız da, telefonunuzda olan birçok mobil uygulama bu yöntem ile çalışır! Bu, birçok internet sitesi için de geçerlidir, ancak hepsi için geçerli olduğunu söyleyemeyiz. Örneğin Wikipedia kar amacı gütmeyen ve yalnızca bağışlara dayanan bir şirkettir.
Facebook gibi şirketlerin bunu yapmasının temel nedeni, Facebook’un hizmet kullanıcılarından çok, reklamcılardan daha fazla para kazanabilmesiyle ilgilidir. Kullanıcıların siteye düşük de olsa bir aylık ücret ödemesi, şirkete uzun vadede yarardan çok zarar verebilir (müşteri kaybı, reklamveren kaybı, imaj vb.). Bu nedenle reklamverenler, daha hedefli reklamlar elde etmek için daha fazla ödeme yapmaya isteklidirler.
Peki Facebook Ne Yapıyor?
Facebook, sizin hakkınızda bir profil tutuyor. Neleri sevdiğinizi, neleri takip ettiğinizi, nelerden hoşlandığınızı hatta nelerden hoşlanmadığınızı bile analiz ediyor. Sonra bu verilerden bir havuz oluşturup, zamanı geldiğinde reklamverenler ile sizi buluşturuyor.
Örneğin reklamveren diyor ki; “Ayakkabı reklamımı 22-30 yaş arası, çalışan, online alışveriş yapan ve topuklu ayakkabıdan hoşlanan kadınlara göster!”, ardından Facebook onlara kaç gösterim ve kaç tıklama aldıklarını söylüyor. Hatta %20’sinin 25 yaşında olduğu gibi anonim istatistikler de gösteriyor. Ama asla doğrudan tanımlanabilir bir veri sunmuyor. Yani isminizi ve varlığınızı reklamverenler ile paylaşmıyor.
Şirketler, kim olduğunuzla ilgilenmezler. Çünkü bu bir iş ve onlarla kalmanız gerekiyor. Kişisel gizliliğinize öncelik vermezlerse, reklamları için izleyici kaybedebileceklerini biliyorlar. Aslına bakarsanız birçok uygulama böyledir. Önce reklamsız olarak çalışır ve yeteri kadar insan bağımlı olana kadar öyle kalırlar. Sonra sizi, ürün olarak kullanırlar. Hepsi bu!
Verilen ücretsiz seminerler, bedava dağıtılan e-kitaplar veya mailiniz karşılığında size verilen promosyonlar. Bunların hepsi aslında sizin bilgilerinize erişip, kişisel verilerinizden daha fazla faydalanmak ve çıkar sağlamak için kullanılır. İnternet ve sosyal medyanın sosyal etkileri hakkında düşünürken, aynı konuların çoğunun televizyonla ilgili bir güçte de gündeme geldiğini hatırlamakta fayda var. Tabi bir ürün satıyorsanız bu güçten sizin de faydalanabileceğinizi hatırlatmakta fayda var.
Bu haftasonu tatil fırsatları için internette ve mağazalarda dolaşırken, nakit ödeme yapmadığınız zamanlarda kişisel bilgilerinizle ödeme yaptığınızı unutmayın.